"Uzurpator. Podwójne życie prałata Jankowskiego"

Bożena Aksamit, Piotr Głuchowski

Wydawnictwo Agora
Warszawa 2019

Obalenie pomnika Henryka Jankowskiego, wieloletniego proboszcza parafii św. Brygidy w Gdańsku, symbolizuje początek pierwszej tak głośnej i wciąż trwającej dyskusji o pedofilii w polskim Kościele. Masowy charakter nadał jej film braci Sekielskich. Autorzy „Uzurpatora", Bożena Aksamit i Piotr Głuchowski, nie koncentrują się jednak wyłącznie na seksualnych przestępstwach prałata, choć poświęcają im dużo miejsca, przywołując wiele wstrząsających relacji ofiar. W obszernej biografii pokazują historię człowieka prostego, niewykształconego, ale dostatecznie sprytnego, cynicznego i zdeterminowanego, by dojść na szczyt. Jankowski okazał się mistrzem autokreacji i autopromocji, co pozwalało mu być równocześnie bohaterem Solidarności i donosicielem SB, kapłanem, z którym spotykają się najważniejsze postaci lat 80., i pedofilem, który poluje na ofiary, wykorzystuje je i wyrzuca, gdy mu się znudzą.

Aksamit i Głuchowski dzięki tytanicznej reporterskiej pracy udowadniają, że wokół prałata przez lata panowała zmowa milczenia. Właśnie to, że tak wiele osób wiedziało o podwójnym życiu Jankowskiego, ale nic nie zrobiło, wstrząsa w „Uzurpatorze" najbardziej. Prałat ze swoimi skłonnościami specjalnie się nie krył, ale umiejętnie rozgrywał wpływowych ludzi. Ci, których regularnie gościł przy suto zastawionych stołach, woleli nie widzieć kelnerujących chłopców i nie zastanawiać się, dlaczego mają dostęp do sypialni księdza. Niesamowity przepych w jego rezydencji, tak jaskrawy w peerelowskiej szarzyźnie, raził wyłącznie gości zagranicznych. I to tylko nielicznych. Prałat, od zawsze sprawny załatwiacz, zapewniał sobie bezkarność przez długie lata. Umarł w samotności po kilku nieudanych próbach powrotu na szczyt, z którego ostatecznie został strącony.  

Bożena Aksamit zmarła w trakcie pracy nad książką o Jankowskim, ale to m.in. jej reportaż w „Dużym Formacie", „Sekret Świętej Brygidy" z grudnia ub.r., był jedną z iskier, które przewróciły pomnik skompromitowanego duchownego. 

(RAQ, 31.01.2020)