List do „Press”. Beata Pawlikowska pyta o wolność słowa
"Zadaniem dziennikarza jest przybliżanie opinii publicznej wyników badań naukowych, szczególnie kiedy są to badania przełomowe i mogą zmienić nie tylko sposób myślenia o chorobach psychicznych, ale też czyjeś życie" – pisze Beata Pawlikowska (screen: YouTube/Beata Pawlikowska)
Jako dziennikarz czuję się zastraszona i prześladowana. Uważam, że obowiązkiem dziennikarza jest poszukiwać i przekazywać do wiadomości publicznej nowe informacje, nawet jeśli mogą być zaskakujące.
Chciałabym wiedzieć gdzie znajduje się granica wolności słowa i czy rzeczywiście popełniłam przestępstwo omawiając wyniki najnowszych badań.
Nazywam się Beata Pawlikowska, jestem dziennikarzem z ponad trzydziestoletnim doświadczeniem pracy w mediach. Zajmuję się różnymi dziedzinami, m.in. podróżami i zdrowym stylem życia. Od wielu lat interesuję się zdrowiem, także zdrowiem psychicznym. Przez minionych sześć miesięcy zbierałam informacje dotyczące najnowszych badań naukowych poświęconych genezie i leczeniu depresji. Punktem wyjściowym do tego dziennikarskiego śledztwa był artykuł opublikowany w Nature/Molecular Psychiatry zatytułowany "The serotonin theory of depression: a systematic umbrella review of the evidence". Jej autorzy dowodzili, że nie istnieją dowody na to, że powszechnie powtarzana teoria mówiąca o tym, że depresja jest spowodowana „brakiem równowagi chemicznej w mózgu” jest prawdziwa i oparta na naukowych dowodach.
Czytaj też: Beata Pawlikowska powoła fundację pomocy chorym na depresję i schizofrenię
To mnie zainteresowało. Zaczęłam szukać dodatkowych informacji – wykładów naukowych takich naukowców i psychiatrów jak Joanna Moncrieff, David Healy, David Breggin czy Bertram Karon, przeczytałam dziesiątki badań naukowych oraz kilka książek poświęconych tematowi, m.in. książkę amerykańskiego dziennikarza śledczego Roberta Whitakera pt. "Anatomy of an Epidemic", w której opisuje najnowsze odkrycia nauki dotyczące chorób umysłowych takich jak depresja i schizofrenia. Jego książka o pełnym tytule "Anatomy of an Epidemic: Magic Bullets, Psychiatric Drugs, and the Astonishing Rise of Mental Illness in America" została wydana w 2010 roku i rok później została nagrodzona jako najlepsza książka dziennikarstwa śledczego. W podsumowaniu stwierdzono, że książka zawiera dogłębne badanie artykułów medycznych i nauki przeplecione anegdotami. Whitaker odrzuca konwencjonalną mądrość leczenia chorób psychicznych za pomocą leków.
Byłam bardzo poruszona wynikami najnowszych badań, które m.in. po raz pierwszy badały długoterminowy wpływ leków przeciwdepresyjnych na ludzki organizm. Z badań wielu naukowców publikowanych w ciągu minionych trzydziestu lat wynika, że:
• długoterminowe stosowanie leków przeciwdepresyjnych może prowadzić do objawów odstawienia i uzależnienia (o czym nie wiedziano wcześniej),
• leki przeciwdepresyjne nie leczą źródła choroby,
• leki przeciwdepresyjne są substancjami psychoaktywnymi, które zmieniają działanie mózgu w taki sposób, że dają wrażenie łagodzenia objawów,
• długoterminowe stosowanie leków przeciwdepresyjnych u wielu osób może prowadzić do trwałych dysfunkcji seksualnych, przyrostu masy ciała i zobojętnienia emocjonalnego.
Podkreślam, że wcześniej nie prowadzono badań nad długotrwałym stosowaniem leków przeciwdepresyjnych, więc te informacje nie były znane. Badania te są prowadzone dopiero od kilkudziesięciu lat. Lista badań znajduje się na ostatniej stronie tego listu.
Będąc przekonana o tym, że są to istotne informacje, które mogą mieć znaczenie dla wielu osób i mogą rozpocząć społeczny dialog dotyczący właściwego leczenia depresji i innych chorób umysłowych, postanowiłam nagrać film przedstawiający zarówno historię powstania leków przeciwdepresyjnych, jak i najnowsze badania naukowe.
W filmie podkreśliłam, że nie jestem lekarzem ani naukowcem, nie zalecam niczego, pragnę jedynie przedstawić nowe, potwierdzone naukowo fakty. Podkreśliłam też, że nie jestem przeciwko lekom przeciwdepresyjnym, które „mogą być prawdziwym dobrodziejstwem” przy krótkotrwałym stosowaniu. Na końcu filmu zamieściłam wyraźną informację o tym, że zaprzestanie stosowania leków może być groźne dla zdrowia i niebezpieczne i taką ewentualną decyzję należy podjąć wspólnie z lekarzem oraz równie wyraźną informację o tym, że Film nie stanowi rekomendacji medycznej. Informacje zawarte w filmie mają charakter edukacyjny i nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza.
W filmie wykorzystałam wyłącznie informacje pochodzące z oficjalnych badań naukowych publikowanych w oficjalnie istniejących pismach, których autorami byli szanowani psychiatrzy i naukowcy. Każde stwierdzenie dotyczące leków przeciwdepresyjnych podane w filmie było poparte naukowym badaniem cytowanym na bieżąco na ekranie oraz w opisie pod filmem, gdzie przedstawiłam listę badań naukowych, na które się powołuję.
Po zamieszczeniu filmu na YouTube prezeska Polskiego Towarzystwa Mediów Medycznych zagroziła mi procesem sądowym i założyła zbiórkę publiczną na zebranie środków na ten cel. Na swoim profilu na Instagramie napisała m.in.:
"Jestem lekarką, psychiatrką, prezeską i szczerze mam serdecznie dość celebrytów, którzy wypowiadają się o zdrowiu. Szczególnie o zdrowiu psychicznym. W dniu 16.01.2023 na kanale YT Pani Beata P., dziennikarka, płynnie znająca język angielski, opublikowała film w którym podaje nieprawdziwe informacje stanowiące niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia setek tysięcy osób chorujących na depresję.
Mam dość. Potrzebuję Waszej pomocy na zebranie funduszy i pokazanie wszystkim jej ewentualnym następcom, że koniec z tego typu treściami. Czas zacząć karać".
Chciałabym podkreślić, że treści zamieszczone w filmie nie są moją opinią, a jedynie wynikami badań powszechnie dostępnych i publikowanych w szanowanych pismach. Ich autorzy są naukowcami z wieloletnim doświadczeniem.
Na skutek otrzymania groźby podania mnie do sądu oraz wielu hejtujących komentarzy usunęłam film z widoku publicznego oraz zamieściłam w moich mediach społecznościowych przeprosiny o treści: "Gdybym wiedziała, że mój film wywoła tak gwałtowną reakcję, nigdy bym go nie opublikowała. Żałuję, że to zrobiłam. Sądziłam, że informacje o nowych badaniach naukowych mogą być ciekawe lub pomocne. Rozumiem, że wiele osób nie życzy sobie, żebym się wypowiadała na ten temat. Szanuję to. Nie zamierzam więcej podejmować tego tematu. Przepraszam osoby, które poczuły się urażone".
Jako dziennikarz czuję się zastraszona i prześladowana. Uważam, że obowiązkiem dziennikarza jest poszukiwać i przekazywać do wiadomości publicznej nowe informacje, nawet jeśli mogą być zaskakujące.
Chciałabym wiedzieć gdzie znajduje się granica wolności słowa i czy rzeczywiście popełniłam przestępstwo omawiając wyniki najnowszych badań. Oto link do mojego materiału opublikowanego w YouTube:
Chciałabym wiedzieć czy jako dziennikarz w Polsce:
• Czy mam prawo opublikować film będący śledztwem dziennikarskim z wynikami najnowszych badań naukowych dotyczących depresji (lub innych chorób)?
• Czy mam prawo publicznie powiedzieć prawdę o tym, że leki antypsychotyczne stosowane do leczenia schizofrenii zostały wprowadzone w latach 50-tych bez badań klinicznych?1
• Czy mam prawo publicznie powiedzieć prawdę o tym, że leki antypsychotyczne zmniejszają mózg?2, 3 Kilkadziesiąt lat temu uważano, że schizofrenia zmniejsza mózg lub że mniejszy mózg wywołuje depresję. Najnowsze badania wielokrotnie powtarzane na zwierzętach i ludziach mówią o tym, że to leki przeciwpsychotyczne przy długotrwałym działaniu zmniejszają mózg i przyczyniają się do nasilenia objawów schizofrenii4.
• Czy mam prawo publicznie zacytować amerykańskiego psychiatrę dr Bertrama Karona, który napisał, że "Najgorsze co można zrobić, to powiedzieć komuś, że ma genetyczną, nieuleczalną chorobę wywołaną przez nieprawidłowo funkcjonujący mózg. To odbiera nadzieję, a bez nadziei nie ma zdrowienia".
• Czy mam prawo napisać książkę będącą śledztwem dziennikarskim dotyczącym najnowszych badań naukowych dotyczących depresji.
• Czy mam prawo publicznie powiedzieć/napisać, że w północnej Finlandii od trzydziestu lat leczy się schizofrenię bez leków, metodą Open Dialogue, która jest jedynym istniejącym tam sposobem leczenia, i która ma najlepsze wyniki leczenia schizofrenii na świecie (ok. 75% pacjentów).
• Czy mam prawo przeprowadzić i upublicznić wywiad z dr Joanną Moncrieff, angielską psychiatrą, autorką wielu badań naukowych i wspomnianego wyżej przełomowego badania będącego podsumowaniem wszystkiego, co dzisiaj wiadomo o genezie i leczeniu depresji?
• Czy mam prawo przeprowadzić i upublicznić wywiad z Robertem Whitakerem, amerykańskim dziennikarzem, autorem książki "Anatomy of an Epidemic", nagrodzonej jako najlepsza książka dziennikarstwa śledczego w 2011 r.?
• Czy mam prawo przeprowadzić i upublicznić wywiad z Adele Framer, która prowadzi stronę SurvivingAntidepressants.org opisującą doświadczenia pacjentów doznających objawów odstawienia po zażywaniu leków przeciwdepresyjnych. Treść tej witryny jest szeroko udostępniana na Facebooku i innych stronach internetowych i była podstawą kilku artykułów naukowych.
• Czy mam prawo cytować fragmenty badań naukowych pochodzących z peer reviewed pism naukowych, poświęconych takim kwestiom jak np.: wpływ uprawiania sportu na zdrowienie z depresji, poziom witaminy D a leczenie depresji, terapia behawioralno-poznawcza w leczeniu depresji/schizofrenii.
Według art. 54 Konstytucji Rzeczypospolitej Polski wolność słowa to wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji przynależna każdemu. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.
Co więcej, zadaniem dziennikarza jest przybliżanie opinii publicznej wyników badań naukowych, szczególnie kiedy są to badania przełomowe i mogą zmienić nie tylko sposób myślenia o chorobach psychicznych, ale też czyjeś życie. Dostaję listy od osób, u których zdiagnozowano schizofrenię i które są zdruzgotane tym, co usłyszały: że to jest nieuleczalna choroba i że muszą zażywać leki do końca życia. W świetle nowych badań naukowych wiadomo, że 30% pacjentów ze schizofrenią samoistnie zdrowieje z czasem5 oraz że leki antypsychotyczne jedynie tłumią objawy, a przy długotrwałym stosowaniu wywołują psychozę zamiast ją leczyć.6, 7, 8, 9.
Czy mamy czekać następnych 20 lat i poświęcić życie tysięcy osób rocznie diagnozowanych w Polsce ze schizofrenią zanim w Polsce będzie wolno mówić o wynikach badań naukowych?
I ostatnie pytanie:
Czy mój film pt. "Depresja. Najnowsze badania naukowe" ma prawo być zamieszczony w przestrzeni publicznej, żeby dostarczać nową wiedzę i prowokować konstruktywną społeczną na ważny społecznie temat?
Beata Pawlikowska
Badania naukowe potwierdzające wspomniane przeze mnie fakty:
1. Moncrieff, J., Cooper, R.E., Stockmann, T. et al. The serotonin theory of depression: a systematic umbrella review of the evidence. Molecular Psychiatry, 2022.
2. Charles B. Nemeroff, The State of Our Understanding of the Pathophysiology and Optimal Treatment of Depression: Glass Half Full or Half Empty? American Journal of Psychiatry, 2020.
3. Moncrieff J. Antidepressants: misnamed and misrepresented. World Psychiatry, 2015.
4. Moncrieff J, Cohen D, Porter S., The psychoactive effects of psychiatric medication: the elephant in the room. Journal of Psychoactive Drugs, 2013.
5. Moncrieff J, Cohen D,. Do antidepressants cure or create abnormal brain states? PLoS Medicine, 2006.
6. Cartwright C, Gibson K, Read J, Cowan O, Dehar T., Long-term antidepressant use: patient perspectives of benefits and adverse effects. Patient Preference and Adherence, 2016.
7. Albert PR, Benkelfat C., The neurobiology of depression--revisiting the serotonin hypothesis. II. Genetic, epigenetic and clinical studies. Philosophical Transactions of the Royal Society of London, Biological Sciences, 2013.
8. Cowen PJ, Browning M., What has serotonin to do with depression? World Psychiatry, 2015.
9. El-Mallakh RS, Gao Y, Jeannie Roberts R., Tardive dysphoria: the role of long term antidepressant use in-inducing chronic depression. Medical Hypotheses, 2011.
10. Moncrieff J, Cohen D, Do Antidepressants Cure or Create Abnormal Brain States? PLoS Medicine, 2006
11. Ma H, Cai M, Wang H. Emotional Blunting in Patients With Major Depressive Disorder: A Brief Non-systematic Review of Current Research. Frontiers in Psychiatry, 2021.
12. Rütgen M, Pletti C, Tik M, Kraus C, Pfabigan DM, Sladky R, Klöbl M, Woletz M, Vanicek T, Windischberger C, Lanzenberger R, Lamm C., Antidepressant treatment, not depression, leads to reductions in behavioral and neural responses to pain empathy. Translational Psychiatry, 2019.
13. Rütgen M, Pfabigan DM, Tik M, Kraus C, Pletti C, Sladky R, Klöbl M, Woletz M, Vanicek T, Windischberger C, Lanzenberger R, Lamm C., Detached empathic experience of others' pain in remitted states of depression - An fMRI study. Neuroimage Clinical, 2021.
14. Davies J, Read J., A systematic review into the incidence, severity and duration of antidepressant withdrawal effects: Are guidelines evidence-based? Addictive Behaviors, 2019.
15. Shadrina M, Bondarenko EA, Slominsky PA., Genetics Factors in Major Depression Disease. Frontiers in Psychiatry, 2018.
16. Fava GA. May antidepressant drugs worsen the conditions they are supposed to treat? The clinical foundations of the oppositional model of tolerance. Therapeutic Advances in Psychopharmacology, 2020.
17. Edinoff AN, Nix CA, Hollier J, Sagrera CE, Delacroix BM, Abubakar T, Cornett EM, Kaye AM, Kaye AD., Benzodiazepines: Uses, Dangers, and Clinical Considerations. Neurology International, 2021.
18. Benjamin Ang, Mark Horowitz, Joanna Moncrieff, Is the chemical imbalance an ‘urban legend’? An exploration of the status of the serotonin theory of depression in the scientific literature. SSM - Mental Health, 2022.
19. Penckofer S, Kouba J, Byrn M, Estwing Ferrans C. Vitamin D and depression: where is all the sunshine? Issues in Mental Health Nursing, 2010.
20. Craft LL, Perna FM., The Benefits of Exercise for the Clinically Depressed. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 2004.
21. Gautam M, Tripathi A, Deshmukh D, Gaur M., Cognitive Behavioral Therapy for Depression. Indian Journal of Psychiatry, 2020.
22. Mark Abie Horowitz, David Taylor, Distinguishing relapse from antidepressant withdrawal: clinical practice and antidepressant discontinuation studies. Cambridge University Press, 2022.
23. Bukhari SNA. Consequences of Antipsychotic Medications on Mental Health. Current Drug Safety, 2022.
24. Moncrieff, J., & Steingard, S., A critical analysis of recent data on the long-term outcome of antipsychotic treatment. Psychological Medicine, 2018.
25. Taipale, H., Tanskanen, A., Mehtala, J., Vattulainen, P., Correll, C. U., & Tiihonen, J., 20-year follow-up study of physical morbidity and mortality in relationship to antipsychotic treatment in a nationwide cohort of 62250 patients with schizophrenia (FIN20). World Psychiatry, 2020.
26. Thompson, J., Stansfeld, J. L., Cooper, R. E., Morant, N., Crellin, N. E., & Moncrieff, J. Experiences of taking neuroleptic medication and impacts on symptoms, sense of self and agency: A systematic review and thematic synthesis of qualitative data. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, 2020.
27. Correll CU, Kishimoto T, Kane JM. Randomized controlled trials in schizophrenia: opportunities, limitations, and trial design alternatives. Dialogues in Clinical Neuroscience, 2011.
28. Kłapciński MM, Rymaszewska J., Open Dialogue Approach - about the phenomenon of Scandinavian Psychiatry. Psychiatria Polska, 2015.
29. von Peter S, Aderhold V, Cubellis L, Bergström T, Stastny P, Seikkula J, Puras D. Open Dialogue as a Human Rights-Aligned Approach. Frontiers in Psychiatry, 2019.
30. Dorph-Petersen KA, Pierri JN, Perel JM, Sun Z, Sampson AR, Lewis DA.,The influence of chronic exposure to antipsychotic medications on brain size before and after tissue fixation: a comparison of haloperidol and olanzapine in macaque monkeys. Neuropsychopharmacology, 2005.
31. Harrow M, Jobe TH, Faull RN., Does treatment of schizophrenia with antipsychotic medications eliminate or reduce psychosis? A 20-year multi-follow-up study. Psychological Medicine, 2014.
32. Ho BC, Andreasen NC, Ziebell S, Pierson R, Magnotta V. Long-term antipsychotic treatment and brain volumes: a longitudinal study of first-episode schizophrenia. Archives of General Psychiatry.
Dziesiątki innych badań poświęconych najnowszym wynikom analizy naukowej nad lekami psychotropowymi, depresją i schizofrenią mogę przedstawić na życzenie. Pracuję nad tym tematem od kilku lat.
1Correll CU, Kishimoto T, Kane JM. Randomized controlled trials in schizophrenia: opportunities, limitations, and trial design alternatives. Dialogues in Clinical Neuroscience, 2011.
2https://www.nature.com/articles/news.2010.281
3Ho BC, Andreasen NC, Ziebell S, Pierson R, Magnotta V. Long-term antipsychotic treatment and brain volumes: a longitudinal study of first-episode schizophrenia. Archives of General Psychiatry.
4Ho BC, Andreasen NC, Ziebell S, Pierson R, Magnotta V. Long-term antipsychotic treatment and brain volumes: a longitudinal study of first-episode schizophrenia. Archives of General Psychiatry.
5https://sciencenordic.com/denmark-psychology-videnskabdk/some-schizophrenia-patients-can-cope-without-medication/1447561
6Bukhari SNA. Consequences of Antipsychotic Medications on Mental Health. Current Drug Safety, 2022.
7Moncrieff, J., & Steingard, S., A critical analysis of recent data on the long-term outcome of antipsychotic treatment. Psychological Medicine, 2018.
8Taipale, H., Tanskanen, A., Mehtala, J., Vattulainen, P., Correll, C. U., & Tiihonen, J., 20-year follow-up study of physical morbidity and mortality in relationship to antipsychotic treatment in a nationwide cohort of 62250 patients with schizophrenia (FIN20). World Psychiatry, 2020.
9Thompson, J., Stansfeld, J. L., Cooper, R. E., Morant, N., Crellin, N. E., & Moncrieff, J. Experiences of taking neuroleptic medication and impacts on symptoms, sense of self and agency: A systematic review and thematic synthesis of qualitative data. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, 2020.
Beata Pawlikowska
